alergia pokarmowa u niemowlaka
Kategoria:

Alergia pokarmowa u niemowląt – objawy i leczenie

Data dodania:

Alergie pokarmowe mogą występować już od pierwszych tygodni życia niemowlaka. O wiele częściej dolegliwość ta dotyka maluszków karmionych sztucznie, niż tych karmionych mlekiem mamy. Jej występowanie związane jest z nieprawidłową reakcją immunologiczną na składniki pokarmu, które u zdrowych dzieci będą nieszkodliwe, zaś u alergików staną się przyczyną zmian w diecie. Niemowlęta najczęściej uczulają białka mleka krowiego, białka jaja kurzego oraz orzeszki ziemne. Jak rozpoznać alergię pokarmową u niemowlaka? Co zrobić jeśli moje dziecko jest uczulone?

Alergia czy nietolerancja pokarmu – co dolega mojemu dziecku?

Występowanie alergii pokarmowej jest bardzo częstą przypadłością dotykającą małe brzuszki, co związane jest z niedojrzałością układu pokarmowego i immunologicznego u niemowlaka. Zazwyczaj mylona jest z nietolerancja pokarmową, ze względu na identyczne objawy ze strony układu pokarmowego. Jak je zatem odróżnić? Reakcja alergiczna jest nieprawidłową odpowiedzią układu odpornościowego na składnik pokarmu, który organizm maluszka rozpoznaje jako szkodliwy i przeciwko niemu wytwarza przeciwciała. Jest to reakcja gwałtowna, której objawy pojawiają się natychmiast po kontakcie z alergenem. W przypadku nietolerancji pokarmu, nie dochodzi do aktywacji układu immunologicznego. Najczęstszą przyczyną jej występowania jest niedobór enzymów trawiennych odpowiedzialnych za rozkład węglowodanów.

Przyczyny alergii pokarmowej u niemowląt

Przyczyną występowania alergii pokarmowej są czynniki genetyczne lub środowiskowe. Dziecko, u którego w rodzinie jedno z rodziców lub rodzeństwo jest alergikiem, będzie o wiele bardziej narażone na wystąpienie dolegliwości, niż dziecko bez nadwrażliwości wśród najbliższych. Zdarza się jednak, że zachorowanie dotyczy malucha bez jakiegokolwiek obciążenia genetycznego – z roku na rok alergolodzy odnotowują coraz to większą ilość takich przypadków.

Najczęściej alergie pokarmowe wywołują białka mleka krowiego oraz białka jaja kurzego. Ponadto silnymi alergenami są orzeszki ziemnie i inne orzechy, soja, gluten, ryby oraz skorupiaki. Co istotne, u dziecka może występować uczulenie po spożyciu pokarmu zawierającego składnik o podobnej lub takiej samej budowie, co alergen. Mamy wtedy do czynienia z reakcją krzyżową. Przykładowo: dziecko uczulone na mleko krowie może reagować alergicznie na mleko kozie, ze względu na obecność kazeiny – najsilniej alergizującego białka.

Niemowlę karmione wyłącznie mlekiem matki również może być narażone na wystąpienie alergii pokarmowej. Wpływa na to obecność alergenu w spożytym przez kobietę karmiącą pokarmie, przekazanym następnie dziecku wraz z mlekiem i wywołującym reakcję alergiczną.

Diagnozowanie alergii pokarmowej u niemowląt

Postępowanie diagnostyczne ma na celu ustalenie alergenu odpowiedzialnego za występowanie objawów dolegliwości. W przypadku alergii pokarmowej nie jest to proste ze względu na bardzo częste mylenie jej objawów z innymi schorzeniami lub są one zbyt mało jednoznaczne. Złotym standardem diagnozowania małego alergika jest baczna obserwacja dziecka pod kątem występowania objawów  uczulenia, a spożyciem przez niemowlę lub mamę określonego pokarmu. Wiedza ta jest kluczowa przy przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu przez alergologa, bowiem znacząco skraca czas potrzebny do ustalenia, co jest alergenem.

Diagnozowanie alergii pokarmowej oprócz wywiadu lekarskiego obejmuje metody eliminacyjne. Od ponad pół wieku pomocna w tym jest próba Goldmana inaczej nazywaną próbą eliminacji. Trwa ona około 2-3 tygodni i polega na całkowitym usunięciu z diety produktów spożywczych podejrzanych o wywoływanie alergii. U dzieci zazwyczaj w pierwszej kolejności są to pokarmy mleczne odpowiadające za nawet 90% reakcji alergicznych. Po tym czasie do diety ponownie wprowadza się wyeliminowane produkty i obserwuje wystąpienie ewentualnych objawów alergii. Próbę można powtarzać aż do momentu zidentyfikowana alergenu.

Objawy alergii pokarmowej u niemowlaka

Objawy alergii pokarmowej pojawiają się zazwyczaj już w pierwszych tygodniach życia dziecka. Ich nasilenie pozwala określić czy u maluszka występuje łagodna, umiarkowana bądź też ciężka postać alergii pokarmowej. Co ważne, objawy mogą pojawić się natychmiast po kontakcie z alergenem, jak również ich manifestacja może być znacznie opóźniona w czasie – nawet do 72 godzin.

Wśród najczęściej występujących objawów pojawiają się:

Alergię pokarmową można również podejrzewać, jeśli u dziecka nastąpi utrata łaknienia albo kiedy będzie przejawiać widoczną niechęć do pokarmu będącego alergenem. Do tego może dochodzić rozdrażnienie, niepokój, płaczliwość oraz zaburzenia snu. Dlaczego nie należy bagatelizować objawów alergii? Przedłużające się problemy z odżywianiem oraz niedobory składników odżywczych mogą przyczyniać się do występowania zaburzeń wzrostu i rozwoju niemowlaka, a w skrajnych przypadkach mogą wpływać na jego zdrowie w przyszłości.

Co robić jeśli u niemowlaka pojawiły się objawy alergii pokarmowej?

Podstawą leczenia alergii pokarmowej u niemowlaka jest dieta eliminacyjna, polegająca na całkowitym wykluczeniu z pożywienia produktów alergizujących. Dziecko z nadwrażliwością powinno przyjmować pokarm zastępczy, zbilansowany jakościowo oraz ilościowo z uwzględnieniem wieku, postaci alergii oraz indywidualnego zapotrzebowania malucha na składniki odżywcze.

U małych alergików, do trzeciego roku życia, raz na pół roku zalecane jest wykonanie próby prowokacyjnej. Ma ona na celu monitorowanie, czy dziecko w międzyczasie nie nabrało tolerancji na konkretny alergen, co jest istotne ze względu na dalsze kontynuowanie albo zaprzestanie stosowania diety eliminacyjnej, będącej bardzo często dietą wysoce restrykcyjną.

Niemowlęta ze stwierdzoną alergią na białka mleka krowiego (stanowią nawet 90% procent alergii pokarmowych u niemowląt) powinny zamiast tradycyjnego mleka, spożywać specjalne mieszanki mlekozastępcze. W ich składzie znajdują się zhydrolizowane (podzielone na mniejsze części) białka, które nie wywołują reakcji alergicznych. Dobranie odpowiedniego mleka zastępczego  należy koniecznie skonsultować z lekarzem, tak aby dziecko miało dostarczane wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju.

W przypadku karmienia piersią, wskazane jest szczegółowe przeanalizowanie jadłospisu mamy karmiącej i wyeliminowanie z niego produktów alergizujących. Przyczyną nadwrażliwości może być jeden z popularnych alergenów, jak również chemiczny dodatek do żywności, dlatego bardzo ważne jest czytanie etykiet ze składem produktów.

Rozszerzając dietę malucha nie należy opóźniać wprowadzania pokarmów wysoce alergizujących (jaja, ryby, gluten), bowiem nie wpłynie to w żaden sposób na zmniejszenie ryzyka pojawienia się alergii pokarmowej u dziecka.

Sprawdź pozostałe artykuły

Wypryski alergiczne – najbardziej dotkliwy efekt alergii?

Wypryski alergiczne – najbardziej dotkliwy efekt alergii?

Alergie krzyżowe – koszmar alergików

Alergie krzyżowe
– koszmar alergików

Alergiczne zapalenie spojówek

Alergiczne zapalenie spojówek